Javaanse peterselie

Hoe herken ik Javaanse peterselie?

Javaanse peterselie (Oenanthe javanica), ook wel Japanse peterselie genoemd, is een waterkruid die kan uitgroeien tot ongeveer 1 m hoog. Meestal vormt de plant (drijvende) matten met zijn vezelachtige wortels, maar ook meer struikachtige groeivormen kunnen voorkomen. De ronde stengels kunnen tot 100 cm lang worden, zijn sterk vertakt en hol om beter te kunnen drijven.

De bladeren zijn langwerpig tot ovaal van vorm met gekartelde randen, tot 12 cm lang en hebben een omhulsel dat de stengel bedekt. De bovenkant van de bladeren is donkergroen en de onderkant is lichtgroen met transparante nerven. De cultivar Oenanthe javanica ‘Flamingo’ heeft bovendien kleurrijke roze of rode bladranden. De kleine, witte bloemetjes groeien in een scherm en geven een wijnachtige geur af (die niet altijd ruikbaar is).

Identificatie van de Javaanse peterselie kan lastig zijn omdat de soort veel lijkt op andere peterseliesoorten, met name van het geslacht Cryptotaenia. De roze ‘Flamingo’ variant kan in het wild bovendien makkelijk verward worden met giftige planten die veel lijken op de Javaanse peterselie.

Klik op de foto's om ze te vergroten

Herkomst – Waar komt Javaanse peterselie vandaan?

Oorspronkelijk komt de Javaanse peterselie uit Zuid-, Zuidoost- en Oost-Azië en Oceanië. Hier heeft de soort een natuurlijke verspreiding in de tropische en gematigde streken van Azië, de Indische archipel en Australië. Javaanse peterselie groeit in het wild in vochtige gebieden, zoals moerassen, langs beekjes, aan de randen van vijvers en in natte graslanden.

In veel landen in Zuidoost-Azië wordt de plant gecultiveerd en verbouwd als groente. In tegenstelling tot veel andere Oenanthe-soorten is deze soort wel eetbaar.

Verspreiding – Waar komt Javaanse peterselie voor?

In verschillende Europese landen, waaronder Nederland, is de soort in de handel als sierplant en als eetbare waterplant. Verschillende namen worden in de handel gebruikt om de Javaanse peterselie aan te duiden, waaronder Japanse peterselie, Chinese selderij, Vietnamese watervenkel en (bont) pijptorkruid.

Op één geval in Engeland na, zijn er weinig gevallen van verwildering bekend van Javaanse peterselie in Europa. In Nederland werd in 2017 de cultivar Oenanthe javanica ‘Flamingo’ aangetroffen in een watergang bij Helmond. Deze populatie is verwijderd en vernietigd. Verder bevindt zich sinds enkele jaren een kleine populatie Javaanse peterselie in een buitendijks gebied bij Dordrecht.

Risico’s - Wat zijn de problemen?

Er is veel onbekend over de (potentiële) invasiviteit en de ecologische, economische en maatschappelijke impact van de Javaanse peterselie in Nederland en Europa. Maar volgens experts is er een reële kans op permanente vestiging van de soort in Nederland. In de VS wordt de soort beschouwd als een invasieve exoot. Daar vormt de plant dikke matten die grote wateroppervlakken bedekken. Hierdoor verdrukt de Javaanse peterselie alle andere planten- en diersoorten in de oeverzone en richt de invasieve plant grote schade aan aan het ecosysteem. Bovendien verhindert of blokkeert de Javaanse peterselie de doorstroming van waterwegen, ontwateringskanalen én maken de dikke vegetatiematten waterrecreatie vrijwel onmogelijk.

Aan de andere kant zorgt de Javaanse peterselie ook voor positieve effecten, met name in zijn natuurlijke verspreidingsgebied. De plant kan namelijk verbouwd worden als groente en vervolgens gegeten. Verder worden drijvende matten van Javaanse peterselie ook gebruikt voor waterzuivering, dankzij het vermogen van de plant op veel nutriënten op te nemen uit het water.

Leadfoto: Kenpei, Wikimedia Commons, 2007

Gepubliceerd 6 juni 2022