Bamboe

Bamboe is een groep planten die hoort bij de grassenfamilie. Er bestaan meer dan 1600 soorten bamboe die van nature voorkomen in Azië, van koude bergstreken tot tropische gebieden. De plant groeit snel en wordt vaak aangeplant als tuinplant, maar ook voor houtproductie, bosbouw en het voorkomen van erosie. Sommige soorten bamboe woekeren en kunnen een probleem worden, maar dat geldt niet voor alle soorten.

Hoe herken ik Bamboe?

Bamboe is de verzamelnaam voor een groep van meer dan 1600 plantensoorten uit de grassenfamilie. Bamboe heeft veel vormen, maar een paar dingen zijn altijd herkenbaar:

  • Stengels: De stengels zijn glad en hol, met knopen waar bladeren groeien. Verschil met alle andere grassen is dat de stengels van bamboe (deels) verhouten waardoor bamboe hoger kan groeien dan andere grassoorten. Bij sommige soorten, zoals uit de Phyllostachys-groep, zit er een groef in de lengterichting van de stengel die na elke knoop van kant verandert. De stengels kunnen klein zijn, maar ook wel 30 meter lang worden en een doorsnede hebben van meer dan 25 centimeter. 
  • Bladeren: Deze zijn meestal lans of speervormig en eindigen in een taps toelopende punt. Ze voelen vaak stevig en leerachtig aan. 
  • Wortels: De wortelstokken van bamboe groeien vrij oppervlakkig, dicht onder het maaiveld en kunnen schade veroorzaken aan bouwwerken, leidingen en wegen. 
  • Bloei: Bamboe bloeit zelden, maar als het gebeurt, sterven sommige soorten daarna af. Woekerende soorten kunnen bloei overleven omdat hun wortels sterker zijn en meer reserve stoffen bevatten. 

    Er zijn bamboesoorten die woekeren door lange wortelstokken. Deze soorten breiden zich snel uit, terwijl polvormende bamboesoorten minder agressief groeien. Toch vormen ook polvormende soorten korte wortelstokken die overlast kunnen veroorzaken. 

    Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.

    Herkomst – Waar komt Bamboe vandaan?

    Bamboe groeit van nature in Azië, van koude bergstreken tot tropische gebieden. Rond 1800 werden tropische bamboesoorten naar Europa gebracht. Deze konden alleen in kassen groeien. Later kwamen er winterharde soorten uit China en Japan, die nu vaak in tuinen worden geplant.    

    Verspreiding – Waar komt Bamboe voor?

    Bamboe wordt wereldwijd gebruikt als tuinplant, maar ook voor bosbouw, houtproductie, voorkomen van erosie en landschapsverbetering. Bij geïntroduceerde soorten gaat het meestal om soorten uit het geslacht Bambusa, Phyllostachys, Dendrocalamus, Fargesia en Gigantochloa. In Nederland zie je vooral winterharde soorten. Ze groeien goed in voedzame goed doorlatende grond, zowel in de zon als in halfschaduw. 

    Risico’s - Wat zijn de problemen?

    Bamboe kan 'ontsnappen' uit tuinen via tuinafval en zich verspreiden in de natuur. Vooral de woekerende soorten verdringen andere planten en verlagen de biodiversiteit, maar ook polvormende soorten kunnen schade veroorzaken. Niet alle geïntroduceerde bamboesoorten gedragen zich invasief.  

    Japanse bamboe (Pseudosasa japonica) die van nature voorkomt in Japan en Korea is veel aangeplant in parken en op buitenplaatsen. De soort heeft lange wortelstokken en kan grote groepen vormen. Hij werd in 1845 ingevoerd op de kwekerij van Von Siebold die ook de Japanse duizendknoop naar Nederland haalde. Ook andere soorten zoals Sasa, Pleioblastus en Phyllostachys kunnen zich snel uitbreiden, vooral als tuinafval met wortelresten in de natuur terechtkomt.  

    Preventie - Hoe voorkom je verdere verspreiding?

    De beste manier om problemen te voorkomen is te zorgen dat bamboe niet in de natuur terechtkomt. 

    • Plant geen bamboesoorten die bekendstaan om hun woekerende eigenschappen, zoals Sasa, Pleioblastus en Phyllostachys soorten.
    • Gooi bamboewortels of plantenresten nooit in de natuur, maar voer ze af met het restafval. Fragmenten van wortelstokken kunnen namelijk weer uitgroeien tot nieuwe planten. Kleine, jonge planten zijn nog eenvoudig te verwijderen, grote haarden zijn moeilijk weg te krijgen. 
    • Als je bamboe in je tuin plant, gebruik dan een wortelbegrenzer. Dit is een scherm van stevig materiaal zoals HDPE (kunststof) dat minstens 60 cm diep rond de plant wordt geplaatst en 10 cm boven de grond uitsteekt. Zo voorkom je dat de wortels zich verspreiden. Landbouwplastic, anti-worteldoek of vijverfolies zijn ongeschikt als wortelweringsscherm voor bamboe. De wortelstokken groeien hier doorheen.

    Beheersing en bestrijding – Welke methoden zijn er?

    Heb je last van woekerende bamboe? Dan zijn er verschillende manieren om dit aan te pakken: 

    • Handmatig of machinaal verwijderen: Graaf de wortels uit met een schop of graafmachine. Let op: achtergebleven stukken wortel kunnen weer uitgroeien, dus nazorg is belangrijk. Controleer regelmatig en verwijder nieuwe scheuten. 
    • Afdekken: Dek het gebied waar de bamboe groeit lichtdicht af met geotextiel. Hoe lang de bamboe afgedekt moet blijven is niet precies bekend, maar als het net zo effectief is als afdekken van Japanse duizendknoop dan zou het minimaal 3 à 4 jaar moeten blijven liggen. 
    • Wortelbegrenzer: Gebruik een flexibel scherm om de wortels in toom te houden. Let erop dat materialen zoals landbouwplastic of vijverfolie ongeschikt zijn, omdat de wortels hier doorheen groeien. 

    Stukken wortel en andere plantenresten moeten worden afgevoerd als restafval of naar een erkende verwerker van invasieve exoten gebracht worden. 

    Wet & Regelgeving - Welke regels en protocollen zijn van toepassing?

    Bamboesoorten staan niet op de Unie-lijst van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten. Dat betekent dat er geen wettelijke plicht is om de soort te bestrijden. Toch nemen sommige terreinbeheerders al maatregelen om schade en overlast te voorkomen  

    Waar vind ik meer informatie?

    Leadfoto: Manfred Heyde, Wikimedia Commons, 2007

    Gepubliceerd 25 maart 2025